Historia naszej szkoły została zapoczątkowana już pod koniec XIX wieku, kiedy mieleckie mieszczaństwo rozpoczęło starania o zorganizowanie szkoły średniej. Starania te sprawiły, że Ministerstwo Wyznań i Oświaty w Wiedniu wydało odpowiednie rozporządzenie, powołujące od września 1905 roku pierwszą szkołę średnią w Mielcu. Tak więc szkoła nasza liczy sobie prawie 100 lat i w uznaniu tego faktu w 1992 roku przyjęta została do „Klubu Najstarszych Szkół w Polsce”.

Początki były jednak trudne, ponieważ mimo deklaracji gminy mieleckiej, a także okolicznych gmin wiejskich o zapewnieniu funduszy na budowę własnego gmachu, którego jeszcze nie wybudowano, tak więc naukę rozpoczęto w salach budynku gminnego (dzisiaj część liceum od strony ul. Kościuszki), a w latach następnych także w prywatnych domach.

W pierwszym roku działalności, czterech nauczycieli uczyło 95 uczniów w dwóch klasach pierwszych w grupie pierwszych obituwentów kończących szkoły w 1913 roku była tylko jedna dziewczyna, tzw. prywatystka, bo dopiero we wrześniu tego roku Ministerstwo Wyznań i Oświaty wyraziło zgodę na uczęszczanie dziewcząt do szkół średnich z zastrzeżeniem, że ich liczba nie mogła przekraczać 10% stanu liczbowego klas.

Takie były początki jednak pierwsze trudności stopniowo rozwiązywano. W 1910 roku rozpoczęto budowę nowego gmachu szoły. Prace przebiegały szybko, bo już w 1912 roku gmach gimnazjum wraz z salą gimnastyczną i bursa z kaplicą zostały oddane do użytku. W tym właśnie budynku odbyła się pierwsza matura.

Po wybuchu I wojny światowej zajęcia szkolne zostały zawieszone na przeciąg roku od września 1914 do lipca 1915. Później, mimo iż budynek szkolny został mocno zdewastowany, nauka trwała nieprzerwanie do uzyskania niepodległości. W pierwszym okresie funkcjonowania gimnazjum prowadzono w szkole szeroką działalność pozalekcyjną: działała orkiestra gimnazjalna, drużyna skautowa a także liczne stowarzyszenia niepodległościowe.

Wraz z nastaniem niepodległości niewiele zmieniło się w systemie nauczania. Wprawdzie w szkołach w Galicji ujednolicono programy nauczania a z nazw usunięto określenie „cesarsko-królewskie”, ale struktura szkolna pozostała taka jak przed wojną. Ważnym wydarzeniem w życiu szkoły było nadanie jej imienia patrona – Stanisława Konarskiego, które nastąpiło w roku szkolnym 1924/25. Zasadnicza reforma szkolnictwa dokonana została dopiero w 1932 roku. Od tej pory szkoły średnie były sześcioletnie, dwustopniowe na podbudowie sześciu klas szkoły podstawowej. Szkoła nasza zgodnie z ustawą składała się z 4-letniego gimnazjum kończącego się tzw. „małą maturą” i dwuletniego liceum typu humanistycznego i przyrodniczego, kończącego się tzw. „dużą maturą” uprawniającą młodzież do dalszego kształcenia w ramach studiów wyższych.

Podobnie jak w okresie wcześniejszym działały w szkole organizacje młodzieżowe i kółka zainteresowań, w tym kółka dramatyczne wystawiające wiele sztuk polskich i obcych autorów. Z dużym powodzeniem występowała nadal orkiestra szkolna oraz zorganizowany w 1933 roku zespół śpiewaczy prowadzony przez Stanisława Lachmana, który otworzył piękną kartę w życiu szkoły zapisywaną po dzień dzisiejszy przez kilka pokoleń chórzystów naszej szkoły.

Kolejny okres w dziejach wyznaczyła II wojna światowa. Już we wrześniu 1939 roku zamknięto mieleckie szkoły średnie w tym Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Konarskiego. Ponieważ szkoły średnie nie mogły legalnie prowadzić działalności, dlatego już w 1940 roku powstały pierwsze zespoły tajnego nauczania na tym szczeblu. Mimo iż, część kadry nauczającej została aresztowana i wywieziona do więzień i obozów to efekty tajnego nauczania były bardzo dobre: wiele uzyskanych świadectw ukończenia różnych typów szkół, a także małej i dużej matury.

Po zakończeniu działań wojennych w Mielcu, gdy front przesunął się za Wisłokę, już we wrześniu 1944 roku Gimnazjum i Liceum wznowiły swoją działalność. Z powodu trudności lokalowych aby umożliwić młodzieży z powiatu uczęszczanie do szkoły średniej, uruchomiono także tzw. kursy gimnazjalne w Tuszowie Narodowym i Przecławiu, które były w zasadzie filiami szkoły mieleckiej.

Od roku szkolnego 1947/48 w miejsce 4-letniego gimnazjum i 2-letniego liceum zaczęła działać tzw. jedenastoletnia szkoła ogólnokształcąca, składająca się z 7-letniej szkoły podstawowej i 4-letniego liceum. Szkoła przemieniona została na Państwową Szkołę Ogólnokształcącą Stopnia Licealnego z klasami od VIII do XI. Zlikwidowano też kursy gimnazjalne.

W 1951 roku Liceum im. Stanisława Konarskiego zostało przeniesione z budynku gimnazjalnego przy ulicy Kilińskiego do szkoły „pod zegarem” przy ulicy Kościuszki. W budynku tym nauka była dwuzmianowa gdyż było tam zbyt mało sal dla potrzeb liceum a oprócz tego dodatkowe sale wynajmowano.

W roku szkolnym 1966/67 rozpoczęła się reorganizacja szkolnictwa, przedłużająca obowiązek szkoły do 8 lat. Wówczas przemianowano liceum ogólnokształcące na czteroletnie z klasami I – IV. Szkoła znowu została przeniesiona do budynku rozbudowanego wzdłuż ulicy Polnej, dzisiejszej – Jędrusiów w którym mieści się do dnia dzisiejszego.

Już w rozbudowanym budynku, do dobrych tradycji należy organizowanie okolicznościowych sesji popularno-naukowych, kolejnych obchodów rocznicowych gimnazjum i liceum. Tu w roku 1976 podczas uroczystości 70-lecia istnienia placówki przywrócono szkole imię patrona – Stanisława Konarskiego: wręczono młodzieży sztandar szkolny, który od tej pory towarzyszy wszystkim szkolnym uroczystościom. W tym budynku przez wiele lat działało także Liceum dla Pracujących, najpierw jako samodzielna placówka, a od 1976 do 1993 roku jako szkoła związana wspólną dyrekcją z I Liceum Ogólnokształcącym.

Rok 1985 był szczególnie ważny dla naszej szkoły, gdyż ukończono wtedy nadbudowy budynku szkolnego. Fakt ten zbiegł się w czasie z obchodami święta 80-lecia powstania szkoły, które uczczono poprzez wmurowanie na głównej elewacji budynku popiersia patrona szkoły – Stanisława Konarskiego i wydaniem okolicznościowej publikacji „80-lecie Gimnazjum i Liceum w Mielcu 1905-1985” zawierającej artykuły dotyczące historii szkoły oraz część urzędową. W tym okresie szkoła nawiązała przyjacielskie kontakty z innymi szkołami, np. ze szkołą w Paryżu, we Lwowie a także w Zurychu. Podtrzymując wspaniałe tradycje z początku istnienia wznowiono wydawanie rocznych sprawozdań, które obok części urzędowej zawierają artykuły z różnych dziedzin.
Przełomowe wydarzenia lat 1989/90 postawiły przed szkołą nowe wyzwania ale stworzyły także nowe możliwości. Szkoła szybko podjęła wyzwanie jakim było otwarcie się granic a także zmiana potrzeb edukacyjnych młodzieży. Nauczyciele liceum opracowali szereg autorskich programów przedmiotowych na bazie których powstały klasy profilowane cieszące się dużym zainteresowaniem młodzieży. Podtrzymując przyjacielskie kontakty z innymi szkołami, zorganizowano szereg wycieczek i wyjazdów zagranicznych (między innymi do Francji, Austrii, Grecji, Szkocji i Szwajcarii). Często poza granicami koncertuje chór szkolny pod dyrekcją Pawła Lisa, współpracujący z Samorządowym Centrum Kultury w Mielcu. Dbając o językowe wykształcenie młodzieży, adekwatne do współczesnych potrzeb, nie tylko zwiększono liczbę godzin nauczania języków obcych w szkole ale także czasowo zatrudniono obcokrajowców do nauki konwersacji w języku angielskim i niemieckim.

W centrum zainteresowania szkoły znaleźli się uczniowie zdolni, wybijający się w różnych dziedzinach. Otoczeni opieką prowadzących nauczycieli osiągnęli sukcesy na skalę krajową a także międzynarodową. Są to laureaci lub finaliści reprezentujący szkoły w centralnych eliminacjach olimpiad i konkursów, często później bez egzaminów przyjmowani na renomowane kierunki polskich wyższych uczelni.

Przełom wieków przyniósł kolejną reformę w szkolnictwie związaną m. in. z tworzeniem nowej sieci szkół i reformą systemu maturalnego. Szkoła właściwie przygotowała się do nowych zmian: wielu nauczycieli uzyskało uprawnienia egzaminatorów do nowej matury, opracowano też profile klas do nowego liceum. W myśl reformy nasza szkoła stała się 3-letnim liceum ogólnokształcącym.

Wszystkie te przedsięwzięcia oraz duża liczba młodzieży zainteresowanej kontynuacją nauki w naszej szkole świadczą o słuszności podjętych działań oraz o tym jak ważną rolę spełnia nasze liceum będąc kontynuacją najlepszych tradycji swych poprzedników i wzbogacając je o nowe wartości.

Obecnie nasze liceum przygotowuje się do obchodów 100-lecia swego istnienia, które przypada na 2005 rok. Wierzymy, że będzie to święto wielu pokoleń jego wychowawców, ale także całego regionu mieleckiego.

Opracował mgr Piotr Babula

Bibliografia:

red. M. Macięga – „80 lat Gimnazjum i Liceum im. Stanisława Konarskiego w Mielcu” – Mielec 1986 r.
red. F. Kiryk – „Mielec – studia i materiały z dziejów miasta i regionu” t. 1 – Mielec 1984 rok, t. 2 – Rzeszów 1988 r.
Matrieły z archiwum I L.O. w Mielcu